Aleksander I Pawłowicz Romanow-Oldenburg-Schleswig-Holstein-Gottorp (urodzony w Sankt Petersburgu, 12 [23] grudnia 1777 roku, zmarł w Taganrogu, 19 listopada [1 grudnia] 1825 roku) herb
Syn Pawła I Romanow-Oldenburg-Schleswig-Holstein-Gottorp, cesarza Rosji i Marii Teodorównej (Zofii Doroty Wirtemberskiej), córki księcia Fryderyka Eugeniusza Wirtemberskiego.
Cesarz Rosji od 11 [23] marca 1801 roku do 19 listopada [1 grudnia] 1825 roku. Od 1809 roku wielki książę Finlandii. Od 3 maja 1815 roku król Polski i wielki książę Litwy.
Tytulara: Aleksander I cesarz i samodzierżca Wszechrusi, wielki książę Rusi, moskiewski, kijowski, włodzimierski, nowogrodzki, car kazański, car astrachański, car Polski, car syberyjski, car Chersonezu Taurydzkiego, car gruziński, pan Pskowa, wielki książę smoleński, litewski, wołyński, podolski i fiński, książę estoński, inflancki, kurlandzki i semigalski, żmudzki, białostocki, karelski, twerski, jugorski, permski, wiacki, bułgarski i innych, pan i wielki książę Niżnego Nowogrodu, czernihowski, riazański, połocki, rostowski, jarosławski, biełozierski, udorski, obdorski, władca czernihowski, riazański, połocki, rostowski, jarosławski, biełozierski, udorski, obdorski, kondyński, witebski, mścisławski, iwerski, kartaliński i kabardynski, armeński, dziedziczny pan i mistrz czerkieski, władca Turkiestanu, dziedzic Norwegii, książę Szlezwiku-Holsztynie, Stormarn, Dithmarschen i Oldenburga, etc. etc.
9 października 1793 roku poślubił Elżbietę Aleksiejewną (urodzona w Karlsruhe, 24 stycznia 1779 roku, zmarł w Bielowie nad Kaługą, 4 [16] maja 1826 roku), córkę Karola Ludwika Zähringen, margrabiego badeńskiego na Durlach i Amalii Fryderyki Reginar (Pépinnide-Caroling-Reginar), córki Fryderyka IX Reginar (Pépinnide-Caroling-Reginar), landgrafa Hesji na Darmstadt.
Car Rosji Aleksander I był człowiekiem pełnym sprzeczności: z jednej strony kierowały nim pragnienia przeprowadzenia liberalnych reform, z drugiej strony w chwili ich wcielania okazywał się reakcyjnym autokratą.
Urodził się 23 grudnia 1777 roku w Sankt Petersburgu. Był najstarszym synem ówczesnego wielkiego księcia, a późniejszego cara Rosji Pawła I. 9 października 1793 roku Aleksander poślubił Ludwikę Baden-Durlach. Sprzeciw Pawła wobec tego małżeństwa spowodował ostry konflikt Aleksandra z ojcem. Niewykluczone, że Aleksander brał udział w spisku, który 24 marca 1801 roku doprowadził do zamordowania Pawła. Po śmierci ojca Aleksander zasiadł na tronie rosyjskich carów.
W wieku 24 lat Aleksander wstąpił na rosyjski tron po zabójstwie ojca, cara Pawła I. W przypadku pośredniego zaangażowania się w zamach na ojca, Aleksandra cierpiał do końca swojego życia.
Pogłoski o homoseksualizimie Aleksandra rozpoczęły się wkrótce po jego koronacja w 1801 roku. Jego towarzyszem był książę Piotr Volkonsky, który był szefem sztabu i cesarskim ministrem. Był jednym z najbardziej utytułowanych oficerów w armii rosyjskiej. Aleksander był tak oczarowany księciem, że kiedyś ze łzami w oczach zaproponował: aby Volkonsky "razem z nim wyjechał na emeryturę do willi nad Morzem Czarnym". Należy wspomnieć, iż książę Volkonsky miał także udział w spisku mającym na celu usunięcie cara Pawła I.
Napoleon I Bonaparte powiedział kiedyś o Aleksandrze I: "Był najprzystojniejszy z wszystkich Greków !" Napoleonowi chodziło w tym przypadku - "Grecki" o "homoseksualny mężczyzna".
W pierwszych latach swojego panowania Aleksander starał się wprowadzać w Rosji liberalne reformy inspirowane reformami przeprowadzanymi we Francji przez Napoleona I. Jednakże wobec sprzeciwu arystokracji Aleksander szybko porzucił plany reform, do których - jak się wydaje - nigdy nie był do końca przekonany. W istocie, w miarę upływu czasu rządy Aleksandra nabierały coraz bardziej autorytarnego charakteru.
W 1804 roku Aleksander rozpoczął wojnę z Persją, która trwała aż do 1813 roku. W 1805 roku przystąpił do skierowanej przeciw Napoleonowi trzeciej koalicji. 2 grudnia tego roku wojska rosyjskie poniosły jednak straszliwą klęskę w bitwie pod Austerlitz. Niemniej w latach 1806-1807 Aleksander kontynuował działania przeciw Napoleonowi. Wojnę zakończyły dopiero rokowania pokojowe przeprowadzone przez Aleksandra z Napoleonem w Tylży 7-9 lipca 1807 roku. W latach 1806-1812 Aleksander prowadził, co prawda, działania przeciw związanej sojuszem z Francją Turcji, ale starał się w tym okresie utrzymywać przyjazne stosunki z napoleońską Francją. W 1811 roku Aleksander odmówił jednak prośbie Napoleona o rękę jego siostry Anny, a stosunki między oboma mocarstwami zaczęły stawać się coraz chłodniejsze. Narastające napięcie przerodziło się w końcu w otwartą wojnę i 24 czerwca 1812 roku wojska francuskie wtargnęły do Rosji.
Rosyjska wyprawa zakończyła się klęską Napoleona i wojska rosyjskie ruszyły w pościg za wycofującymi się Francuzami. Aleksander sprawował nominalne dowództwo nad siłami sprzymierzonych walczącymi z wojskami Napoleona w Niemczech. W bitwie pod Dreznem 26-27 sierpnia 1813 roku Napoleon odniósł drogo okupione zwycięstwo nad siłami rosyjskimi dowodzonymi przez Aleksandra. Jednakże dwa miesiące później w bitwie pod Lipskiem 16-19 października 1813 roku siły sprzymierzonych odniosły decydujące zwycięstwo nad armią napoleońską.
W czasie wojen napoleońskich stacjonował wraz z wojskiem na Śląsku. 27 maja 1813 roku przybył do Strzegomia. Od 1 do 6 czerwca 1813 roku w Grodziszczu koło Świdnicy znajdowała się kwatera główna władcy Rosji i króla Prus Fryderyka Wilhelma III. Car Aleksander I rezydował w pałacu w Grodziszczu, a w pobliskim Boleścinie armia sojusznicza założyła obóz. Również w pobliżu Kamiennej Góry miała miejsce koncentracja wojsk prusko-rosyjskich. Wówczas to car Rosji i król Prus byli gośćmi kamiennogórskiego zamku Grodztwo i 10 sierpnia 1813 roku odebrali paradę wojsk na polach w okolicy Antonówki.
Zwycięstwa nad Persją i Turcją oraz decydujący udział w zwycięstwie koalicji nad Napoleonem upewniły Aleksandra w przekonaniu o dominującej roli, jaką powinien odgrywać w Europie. Jednakże podczas obradującego w Wiedniu w latach 1814-1815 kongresu pokojowego zamysły Aleksandra uporządkowania sytuacji na kontynencie spotkały się z dużą podejrzliwością i carowi nie udało się zrealizować swoich planów. Aleksander, przeżywający okres religijnej fascynacji i obawiający się powrotu rozbudzonych w okresie napoleońskim nastrojów liberalnych, w porozumieniu z Austrią i Prusami postanowił stworzyć "Święte Przymierze", mające za zadanie czuwanie nad rozwojem sytuacji w Europie.
W ostatnich latach swojego panowania Aleksander prowadził już jednoznacznie reakcyjną i represyjną politykę. Poświęcał też coraz więcej uwagi kwestiom religijnym, tracąc powoli zainteresowanie sprawami państwa. Zmarł l grudnia 1825 roku w Taganrogu na południu Rosji.
Żródła:
Aleksander I
Aleksander I w "Księstwo Świdnicko-Jaworskie"
29-01-2024